Ben je ontslagen? Vertel het de wereld!

Het kan iedereen overkomen, je baan verliezen, werkloos worden. Het is een stressvolle gebeurtenis waar je je maar moeilijk op kunt voorbereiden. Iedereen reageert weer anders. De één gaat als een dolle solliciteren en de ander zit in zak en as thuis. Je weet pas hoe je erop zult reageren als het je zelf overkomt. Soms herkennen mensen zichzelf niet meer. Mensen die altijd emotioneel stabiel leken, reageren nu emotioneel, met tranen en/of woede. Dit hoort er allemaal bij. Naast afscheid van iets dat was, moet je ook gaan werken aan een nieuwe werktoekomst. Dit kost tijd en energie. Hier kan je wel wat hulp bij gebruiken.

Goed bedoelde reacties
Ondanks dat (massa) ontslagen schering en inslag zijn, hangt er nog altijd een smet op ‘ontslagen zijn’. Het wordt nog steeds niet als geen schande beschouwd. Een ontslag wordt gezien als een negatieve gebeurtenis en jij draagt dat met je mee. Als je hierover in gesprek gaat met je omgeving, dan zal je merken dat mensen met je mee leven, maar dan vooral vanuit hun eigen perspectief. Zij projecteren hun gevoel op jou. Je krijgt reacties als ‘Nou als het mij zou overkomen…’ of ‘Wat vreselijk voor je, ik weet niet of ik mij zo sterk zou kunnen houden’. Dit soort reacties zijn goed bedoeld, maar je hebt er niet zo veel aan.

Je omgeving
Je zult ook mensen ontmoeten die je moed willen inpraten. “Nou iemand met jouw achtergrond heeft vast zo weer werk” of “Je hebt zulke goede werkervaring, ze staan vast om je te springen”. Dat is fijn om te horen, echter, je krijgt er geen werk mee. Als je na een tijdje nog steeds moet vertellen dat je zonder werk zit, dan zal je omgeving pogen je leed te verzachten door je te vertellen dat de buurman ook als 2 jaar zonder werk zit, dat het vast wel een keer gaat lukken en dat je in de krant leest dat 45 plussers moeilijk aan het werk komen. Na een tijdje zal je merken dat mensen je niet meer vragen naar je zoektocht naar werk en in sommige gevallen zullen ze je mijden.

Schaamte
Veel ontslagenen hebben het gevoel dat zij er niet meer toe doen, zij zijn aan de kant gezet en voelen zich overbodig, boventallig, overtollig. Schaamte is ook een (sociale) emotie die ontslagenen ervaren. Ik spreek mensen die, na hun ontslag, iedere ochtend met hun werktas de deur uit gaan, omdat zij hun omgeving niet willen laten merken dat zij hun baan kwijt zijn. Ik ken ook mensen die overdag niet naar de sportschool willen. Zij hebben het idee dat je daar alleen maar kan zitten als je geen werk hebt. Er is schaamte over ontslagen zijn en er is schaamte dat het je maar niet lukt om ander werk te vinden. De norm is dat je werkt. Heb je geen werk, dan doe je in feite niet helemaal mee. Als je geen werk kunt vinden, dan zal er wel wat mis zijn met je.

Achter de kassa
Je hoort mensen weleens zeggen “Als je wilt werken dan is er werk”. Een groot frustratiepunt van de werkzoekenden is dat zij veelal niet worden aangenomen op functies waarvoor zij overgekwalificeerd zijn. Ik spreek mensen die aangeven “Laat mij maar achter de kassa zitten, dan heb ik tenminste weer wat te doen”. Een werkgever zoekt continuïteit. Het aannemen van iemand die overgekwalificeerd is, brengt een risico met zich mee. Stel diegene vindt werk dat beter past, dan is diegene weer vertrokken. Weg alle investeringen, een te groot risico.

Een breuk
Bijna iedereen heeft wel ervaring met een verbroken relatie. Dat is voor een groot deel te vergelijken met een ontslag. Ook de relatiebreuk heb je mogelijk deels zien aankomen. Toen je nattigheid voelde ben je juist extra goed je best gaan doen of misschien heb je je kop wel in het zand gestoken. Als de breuk uiteindelijk een feit is, dan kan je woedend worden of juist erg verdrietig. Na een breuk staat je omgeving vaak voor je klaar om je te steunen. Je mag duizend keer je verhaal vertellen, er wordt voor je gezocht naar een nieuwe man of vrouw. Als je moet verhuizen dan zijn er altijd wel mensen die je helpen met een nieuwe woning zoeken, verven, verhuizen. Je helpt elkaar automatisch omdat je weet wat je moet doen. Zie een ontslag als een relatiebreuk, die eenzijdig wordt opgezegd en leer wat je voor elkaar kan doen.

Wat kan je doen als ontslagene
Geef aan waar je behoefte aan hebt. Is dat een luisterend oor, zijn dat sollicitatietips of wil je vacatures doorgestuurd krijgen. Als je in een emotie blijft zitten en blijft herhalen hoe belachelijk het allemaal is, vraag dan aan je omgeving of zij jou af en toe figuurlijk een schop onder je kont kunnen geven. Je moet weer aan de bak en als je gaat solliciteren met een negatieve mindset, dan zal een toekomstige werkgever daar niet blij van worden. Solliciteren is een vaardigheid die je kan leren. Kijk of je vrienden of kennissen in je omgeving hebt die je iets kunnen vertellen over de huidige manier van solliciteren. Probeer dit uit. Zoek zo veel mogelijk hulp om je netwerk uit te breiden om de huidige manier van solliciteren onder de knie te krijgen. Zoek gelijkgestemden met wie je van gedachten kan wisselen. Organisaties zoals “De Broekriem” organiseren landelijk gratis evenementen voor werkzoekenden die je netwerk vergroten en je sollicitatievaardigheden verbeteren. Zo zijn er meer organisaties die bijeenkomsten organiseren voor werkzoekenden. Ben jij ontslagen, maak dan gebruik van de hulp in je omgeving. Doe niet alles alleen.

Wat kan je doen als omgeving
Vraag aan de ontslagene wat hij of zij nodig heeft. Geef aan wat je kan bieden. Kan je helpen bij het nakijken van een sollicitatiebrief op taalfouten, heb jij een interessant netwerkcontact om mee in gesprek te gaan? Kan jij iemand helpen om zijn of haar kwaliteiten boven tafel te krijgen? Vraag ook of het goed is dat je af en toe een beetje streng bent. Als iemand blijft hangen in verdriet of woede, dat je hier dan wat van zegt. Ken je iemand die ontslagen is, stap dan op diegene af en vraag of je hulp kunt bieden.

Onderdeel van je loopbaan
Wij moeten af van het taboe dat nog steeds rondom een ontslag hangt. Iedereen komt in zijn of haar loopbaan wel eens zonder werk te zitten. Tijdelijke contracten die niet worden verlengd, bedrijven die failliet gaan, functies die worden overgenomen door computers en robots. Als jij denkt dat je daar geen last van kan krijgen, be aware. Het kan. Ik zeg niet dat het gaat gebeuren, maar er is altijd een kans. Wat je wilt is je hierop voorbereiden. Onderhoud je loopbaanvaardigheden, houd je CV up to date, onderhoud je netwerk en help mensen die zijn ontslagen. Ontslagen worden kan iedereen overkomen. Je kan alvast actie ondernemen.

Doorbreken
De arbeidsmarkt is aan het veranderen. En zal blijven veranderen. Dit vraagt ook van de werkenden en werkzoekenden een flexibele houding. In veel gevallen had je dit kunnen zien aankomen. Als je een tijdelijk contract hebt en een half jaar voor het einde kan jou nog niet de garantie worden gegeven dat je kan blijven, ga dan alvast solliciteren. Het duurt vaak even voordat je ander werk hebt gevonden. Je kunt, naast loyaal zijn naar je huidige werkgever, ook goed voor jezelf zorgen. Is er een reorganisatie gaande binnen het bedrijf, zorg dan dat jij alvast een plan B op de plank hebt liggen en zet deze in werking. Het duurt vaak wel even voordat je ander werk hebt gevonden. Merk je dat er veranderingen gaande zijn in jouw vakgebied, kijk wat nodig is om bij te blijven. Ga een opleiding volgen, doe nieuwe werkervaring op. Houd je oren en ogen open.

Zeg het met woorden
Neem een mentaal besluit door aan te geven dat je werkzoekend bent en niet werkloos. Werkzoekend is actief, Je zoekt naar werk. Werkloos is passief, je zit zonder werk. Je kan ook aangeven dat je ‘in-between-jobs’ bent. De ene baan is gestopt en de andere baan komt eraan.

Marlies van Venrooij

Zelfstandig loopbaanadviseur. Iedereen kan en mag regie nemen over zijn of haar loopbaan. Met mijn blogs wil ik hier een bijdrage aan leveren. Inhoud van mijn blogs gaan over werken, solliciteren en de arbeidsmarkt. Ik verwerk deze informatie ook in mijn (online) trainingen. Kijk hiervoor op www.deloopbaanacademie.nl